Chad - poradnik dla pacjenta, Psychoterapia, Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, ebook, pdf

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PORADNIK DLA OSÓB
CHORUJĄCYCH NA CHOROBĘ
AFEKTYWNĄ DWUBIEGUNOWĄ
O
Choroba afektywna dwubiegunowa, podobnie jak inne choroby,
może towarzyszyć komuś przez jakiś czas albo przez całe życie. Można jednak
mieć wpływ na to, jak żyć z chorobą – do tego potrzebna jest wiedza
o jej specyice i metodach leczenia oraz wytrwałość i zaangażowanie w terapię.
www.droga
dosiebie.pl
Poradnik został opracowany na podstawie tekstów przygotowanych przez ekspertów – psychiatrów
i psychoterapeutów – programu edukacyjnego
DROGA
DO SIEBIE
, aby przybliżyć odpowiedzi
na pytania:
– jakie są objawy choroby afektywnej dwubiegunowej?
– na czym polega leczenie i co można zrobić dla zwiększenia skuteczności terapii?
– dlaczego warto współpracować z rodziną i lekarzem?
– jak można radzić sobie z trudnościami choroby?
– gdzie szukać pomocy i wsparcia?
Warto wyjaśnić i rozszerzyć poruszone kwestie w indywidualnej rozmowie z psychiatrą, psychologiem
lub psychoterapeutą. Metody postępowania oraz rodzaj wsparcia, pomocne na różnych etapach
chorowania i leczenia, uzależnione są od wielu uwarunkowań i predyspozycji, dlatego konsultacja
ze specjalistą jest potrzebna, wręcz niezbędna.
Więcej informacji dotyczących schizofrenii i jej leczenia można znaleźć na stronie internetowej programu
edukacyjnego
DROGA
DO SIEBIE
dla osób chorujących psychicznie, ich rodzin oraz terapeutów:
www.drogadosiebie.pl
SPIS TREŚCI:
1. Objawy choroby........................................................................................................................ 3
2. Leczenie ChAD ......................................................................................................................... 6
3. Relacja z terapeutą .................................................................................................................... 9
4. Współpraca z rodziną.............................................................................................................. 11
5. Jak sobie radzić z chorobą....................................................................................................... 12
6. Wsparcie społeczne ................................................................................................................ 13
O
„Choroba psychiczna…
jest częścią mnie, ale to przecież
nie całe moje JA!
Wpływa na moje zachowanie, ale nie na to, kim jestem!
Jest częścią mojego życia, ale nie musi być całym moim życiem!
Nie była moim wyborem, ale mogę mieć wpływ na to, jak się z nią mierzyć!
Chcę być SOBĄ
, nawet jeśli nie zawsze udaje się osiągnąć pełne zdrowie!”
–2–
OBJAWY CHOROBY
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) charakteryzuje się występowaniem skrajnie różnych stanów
psychopatologicznych – o dwóch przeciwstawnych biegunach – manii i depresji. Z tego względu jest
nazywana chorobą afektywną dwubiegunową albo chorobą depresyjno-maniakalną. Używa się jeszcze
nazwy cyklofrenia, ponieważ objawy choroby – mania i depresja – występują na przemian w różnych
odstępach czasu.
Obecnie wiadomo, że choroba afektywna dwubiegunowa jest spowodowana zakłóceniami funkcji
mózgu, których przyczynę stanowią uwarunkowania genetyczne. Dowodem na to jest częstsze
występowanie choroby w rodzinach osób nią dotkniętych.
Ważne jest także to, że w ciągu ostatnich 50 lat wprowadzono wiele leków, za pomocą których można
skutecznie leczyć depresję, manię, a także zapobiegać ich nawrotom.
Depresja
„Normalny smutek” charakteryzuje się tym, że zwykle nie trwa długo, ustępuje wraz z przeminięciem
przyczyny, która go wywołała, lub w wyniku pocieszenia przez kogoś bliskiego, i nie zakłóca funkcjonowania
osoby, która go przeżywa. Nie jest zatem potrzebne leczenie. Zdarzają się również sytuacje, kiedy
smutek jest bardziej nasilony i utrzymuje się dłużej. Występuje to na przykład wtedy, gdy umiera bliska
osoba lub tracimy coś ważnego. Jednak i w tym przypadku stan ten nie jest przeszkodą w wykonywaniu
pracy oraz codziennych obowiązków, chociaż mogą one sprawiać większą trudność. Dlatego w takich
sytuacjach nadal przeżywamy raczej smutek lub stan określony jako reakcja żałoby niż depresję
w klinicznym nasileniu. Kiedy zatem zaczyna się depresja? Choć trudno wyznaczyć dokładną granicę
między tymi stanami, to z pewnością depresja, a dokładniej epizod depresyjny, różni się od smutku
ilościowo i jakościowo. Kryteria diagnostyczne epizodu depresyjnego ułatwiają lekarzom i psychologom
rozróżnienie prawidłowych reakcji i stanów chorobowych.
Do podstawowych objawów depresji należą:
obniżenie nastroju charakteryzujące się przygnębieniem i pesymizmem;
zmniejszenie energii powodujące niechęć do wykonywania czynności, częste uczucie zmęczenia;
utrata zainteresowań i zdolności do odczuwania radości w sytuacjach, które w okresie dobrego
samopoczucia wywoływały pozytywne stany emocjonalne.
–3–
W okresie depresji często występują także inne objawy psychologiczne:
poczucie niskiej wartości, niska samoocena;
smutek;
poczucie winy i porażki, brak nadziei.
Osłabieniu ulegają także funkcje poznawcze:
pogarszają się pamięć i koncentracja uwagi;
dużą trudność sprawia podejmowanie nawet prostych decyzji.
Występują także typowe objawy somatyczne:
utrata łaknienia, zmniejszenie masy ciała, zaburzenia trawienia;
zaburzenia snu, najczęściej objawiające się wczesnym budzeniem się około 2-4 nad ranem bez
możliwości ponownego zaśnięcia;
depresję w chorobie afektywnej dwubiegunowej, szczególnie wtedy, gdy ma sezonowy przebieg
(depresja w okresie jesienno-zimowym, a stany hipomaniakalne wiosną i latem), charakteryzuje
występowanie przeciwnych (atypowych) objawów: zwiększenie łaknienia, przyrost masy ciała oraz
wzmożona senność.
Kiedy wahadło nastroju wychyla się daleko w kierunku ujemnych emocji, występuje depresja, która
stanowi jeden biegun choroby. Drugim biegunem są stany maniakalne lub hipomaniakalne, których
objawy są przeciwstawne w stosunku do depresji.
Hipomania
Oprócz okresów smutku każdy człowiek doświadcza także stanów radości i szczęścia. Można powiedzieć,
że wtedy nasz nastrój jest lepszy, świat oglądamy „przez różowe okulary” – z optymizmem i nadzieją
myślimy o przyszłości, wierzymy, że wszystkie sprawy życiowe ułożą się pomyślnie. Na ogół stan
szczęścia pojawia się wtedy, gdy udaje się rozwiązać jakiś problem lub osiągnąć ważny cel życiowy.
Źródłem szczęścia mogą być także dobre relacje z innymi osobami. Stan taki nie trwa zwykle długo.
U niektórych osób, u których występuje genetyczna predyspozycja do choroby afektywnej, podobne
stany mogą się pojawiać bez wyraźnego powodu i trwać przez tygodnie lub miesiące. Określa się je
jako hipomanię.
–4–
Do charakterystycznych cech hipomanii należą:
łagodne wzmożenie nastroju;
zwiększona energia i aktywność;
dobre samopoczucie izyczne i psychiczne.
Osoby w stanie hipomanii łatwiej nawiązują kontakty towarzyskie, są rozmowne. Oprócz tych objawów,
które można zaliczyć do przyjemnych, mogą wystąpić takie dolegliwości, jak drażliwość i zaburzenia
koncentracji. U niektórych chorych hipomania może poprawiać sprawność intelektualną, co może się
wiązać z większymi osiągnięciami zawodowymi i znaczną poprawą kreatywności. W tej fazie pacjenci
skłonni są do ryzykownych zachowań, nieprzemyślanych inwestycji, pomysłów, często nawiązują
przypadkowe znajomości. Hipomania niesie za sobą przykre konsekwencje, dlatego również wymaga
leczenia i proilaktyki.
Mania
Jeżeli objawy drugiego bieguna choroby mają znacząco większe nasilenie, to taki stan określamy jako
epizod manii.
Cechy charakterystyczne epizodu maniakalnego:
podwyższenie nastroju i niezwykle dobre samopoczucie, któremu towarzyszy poczucie nieograniczonych
możliwości, optymizmu i wiary w siebie, często połączonej ze skłonnością do przeceniania własnych
możliwości;
podejmowanie niepotrzebnego ryzyka;
przypływ energii, który umożliwia wykonywanie różnych czynności przez cały dzień, bez uczucia
zmęczenia;
nawiązywanie kontaktów nie sprawia trudności;
myśli biegną bardzo szybko, w związku z czym mowa jest przyśpieszona, tematy rozmów zmieniają się
jak w kalejdoskopie. To, co mówią inni, jest nieistotne, dialog zamienia się w monolog;
potrzeba snu jest zmniejszona – wystarczy kilka godzin, aby zregenerować siły.
Wraz z nasilaniem się objawów zmniejsza się zdolność racjonalnego myślenia. Wszystko staje się proste,
nie ma rzeczy niemożliwych. Decyzje podejmowane są pochopnie, bez uwzględnienia ich konsekwencji.
Są to najczęściej nieprzemyślane zakupy, pożyczki (rosną długi na kartach kredytowych) lub inne
decyzje życiowe. Zachowanie staje się coraz bardziej zdezorganizowane i chaotyczne. Uniemożliwia
–5–
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne