Charles Marlow, Lektury, ebook, pdf

->Charles Marlow: ambitny i żądny przygód żeglarz, pływał w marynarce śródlądowej,

zatrudniony przez angielską firmę handlową wyrusza na „misję” do kolonii afrykańskiej

->Kurtz: agent handlowy, od dłuższego czasu przebywający w Afryce i zajmujący się tam wydobywaniem

i handlem kości słoniowej; budzi fascynacje ludzi, którzy znali go z opowiadań;

Kapitan Marlow (Tim Roth) wyrusza do belgijskiej kolonii w Afryce. Ma poprowadzić mały parowiec w górę rzeki Kongo. Wynajęła go kompania handlująca kością słoniową. Szef ich placówki w głębi dżungli, niejaki Kurtz (John Malkovich), nie wywiązuje się z obowiązków, trzeba sprawdzić, co się stało. Kurtz miał opinię człowieka nadzwyczaj moralnego i wrażliwego - artysty. Teraz powiada się, że zwariował, został królem "dzikusów", którzy nazywają go Białym Bogiem. Morduje intruzów wkraczających na jego terytorium...

Podróż Marlowa to pretekst do rozważań o mrocznych zakamarkach ludzkiej duszy, historia "człowieka uciekającego przed swym demonem". Wszyscy jego współpracownicy mają jakieś tajemnice, nad brzegiem rzeki unosi się mgła skrywająca okrutnych tubylców, część załogi parowca to byli ludożercy etc., etc.

W rejs po Tamizie wyrusza piątka przyjaciół, w przeszłości w komplecie związanych z morzem. Zaczynają snuć opowieści, najważniejszą do opowiedzenia ma Charles Marlow - narrator powieści. Wspomina on czasy, gdy jako kapitan małego statku parowego popłynął rzeką Kongo w głąb afrykańskiej dżungli. Miał kursować między belgijskimi placówkami handlowymi w kolonii, przewozić kość słoniową i odkrywać białe plamy na mapach. Rzeczywistość okazała się okrutniejsza. Upał, umierający niewolnicy w łańcuchach, choroby i brak kontaktu z ojczyzną zamieniły białych dżentelmenów z Europy w ogarnięte żądzą zysku i władzy widma.

Jednym z zadań Marlowa było odnalezienie w głębi bagnistego lasu Kurtza, niesamowicie skutecznego agenta z dalekiej placówki. Już w Kongo docierają do niego pogłoski o dziwnych działaniach handlarza, plotkuje się o ogarniającym go szaleństwie. Marlow naprawia parowiec i rusza w drogę. Po wielu trudach dociera do murzyńskiej wioski, stanowiącej bazę wypadową Kurtza. Handlarz jest chory, nieledwie umierający, ale to nie to najbardziej przeraża Marlowa, a zmiany które zaszły w psychice i charakterze Kurtza. Dał on się uwieść otaczającej go przyrodzie, obudziła w nim najgorsze instynkty i stał się kimś w rodzaju lokalnego kacyka. Marlow podstępem wywozi Kurtza z wioski, ten jednak umiera w drodze powrotnej. Marlowowi pozostanie jedynie odwieźć raporty Kurtza do Europy i poinformować jego narzeczoną o śmierci ukochanego. By nie niszczyć iluzji o Kurtzu skłamie przekazując jej jego ostatnie słowa.

Na samym końcu owej podróży miało miejsce spotkanie z Kurtzem. Była to postać wyjątkowa. Przede wszystkim niezwykle łatwo udawało mu się piąć w górę w hierarchii Spółki. Wielu sądziło nawet, że zostanie w przyszłości jej dyrektorem. Jednak w pewnym momencie swej szarży coś zaczęło się z nim dziać, psuć. Rozpoczęło się to w chwili, gdy objął stanowisko szefa oddalonej od cywilizacji placówki w górze rzeki Kongo. Po pewnym czasie zaczął odwracać się od świata tworząc własne małe królestwo, a jego nowa ideologia życia uczyniła z niego swoistego boga. Bez wątpienia zmieniło się jego spojrzenie na rzeczywistość, tak jak działo się to z otaczającymi go ludźmi. Kurtz był z pewnością kimś więcej niż jedynie szaleńcem, którego wątłe człowieczeństwo upadło pod naciskiem dziczy. Był niezwykle inteligentny, ale równie mocno spaczony przez okrucieństwo i odmoralnienie. Zdawał się wierzyć, że jako człowiek zdolny jest do wszystkiego, a sama ta zdolność dawała mu moralne prawo do spełniania wszystkich swych zachcianek. Nie przestawał przy tym snuć wielkich wizji, które nieudolnie próbował wprowadzać w życie - wizję nowego ustroju, nowych praw, nowego oblicza człowieka. Efektem tych prób był świat pozbawiony wszelkich zasad i uczuć.

Zachowanie Kurtza niepokoiło dyrektorów Spółki, mimo odprowadzanych regularnie transportów kości słoniowej i to w ilości przekraczającej oczekiwania. Kurtz był

postrzegany za niebezpiecznego, ale paradoksalnie z zupełnie innych powodów. Budził zazdrość wśród innych pracowników Spółki, którzy obawiali się również jego niepodporządkowania panującym regułom. Nikt nie potępiał go jednak jako człowieka złego, upadłego - pewnie dlatego, że wszyscy zdawali się być równie niemoralni i nieczuli jak on sam. A może nawet bardziej? Strukturom Spółki brakowało sensu, ludzie umierali zupełnie bez celu, jakby wszystkich opanował dziwny szał, chaos. Kurtz w pewnym momencie zdał sobie z tego wszystkiego sprawę, być może ujrzał w sobie wreszcie potwora, którym uczyniła go dzicz. Mógł uciec, zdecydował się jednak umrzeć - nie był w stanie dłużej przebywać w nieprzeniknionej ciemności i nie był w stanie się zmienić.

Kurtz pochodzi z Europy, jest człowiekiem wszechstronnie wykształconym. Posiada wiele talentów. Doskonały z niego malarz, poeta jak i również dziennikarz. Jest jednostką z niewątpliwie ogromnym potencjałem. Posiada również sympatię –kochającą go narzeczoną. Jego życie ulega gwałtownym zmianą podczas wyjazdu do afrykańskich kolonii. Tam też osobowość Kurtza zaczyna się zmieniać. Biały Europejczyk znalazłszy się w koloniach, staje się automatycznie panem życia tubylców. Dziennikarza oszałamia ta perspektywa. Skupiony na sobie, na swoich sprawach, odrzuca wszystkie zasady i uczucia, które mogłyby łączyć go z innymi ludźmi. Zarazem jest rozdarty pomiędzy wołaniem dziczy, na które składają się: murzyńska kochanka, absolutna władza, brak hamulców, a pragnieniami z którymi opuszczał Europę tj. zaszczyty, pozory powodzenia i potęgi, sława zdobywcy. Uczucia wywołane w Kurtzu są spowodowane utratą odziedziczonych hamulców moralnych pod wpływem zetknięcia z inna kulturą, a także uwolnienie się hamulców zewnętrznych pod działaniem okoliczności. Kurtz używa broni palnej do wymuszenia siłą dostaw kości słoniowej, pustoszy kraj dzięki własnej armii, złożonej z członków jednego z plemion. Nieposłusznych natomiast okrutnie morduje przez ścinanie im głów i nabijanie ich na pale wokół swojej siedziby. Nawet mimo choroby nie przestaje być ubóstwiany przez tubylców i choć wygląda raczej mizernie: wychudzony, nie mogący poruszać się o własnych siłach –jest noszony na noszach, to i tak panuje nadal nad otoczeniem pełniąc funkcję boga. W momencie śmierci biały Europejczyk nie zmienia się, gdyż nadal utwierdza się w swoich kłamstwach, mówi bez sensu o sprawiedliwości, postępie, słusznych pobudkach. Jednak ostatnie słowa Kurtza są sprzeczne z jego postępowaniem; mówiąc: „Zgroza! Zgroza!” prawdopodobnie uświadamia sobie ile błędów popełnił w życiu i wie, że już nic nie może zmienić, i to go przeraża. Marlow mówi o Kurtzu: „był to najdalszy punkt mojej podróży i kulminacyjny punkt moich przeżyć” Uważa on, że moc białego Europejczyka tkwi głównie w słowach, i że niewątpliwie drzemie w nim ogromny potencjał. Po bliższym poznaniu Kurtza coraz wyraźniej dostrzega jego egocentryzm, okrucieństwo, samowolę, megalomanię. Marlow stwierdza, iż dziennikarz jest przykładem moralnej pustki kolonizatorów. Po śmierci Kurtza publicznie mówi o nim: „Przecież to wariat, dla mnie pan Kurtz bóstwem nie jest”. Jednak w głębi serca trochę go podziwia, a przede wszystkim zastanawia się jak człowiek może tak postępować? Do tego stopnia coś urzekło Marlowa w Kurtzu, że nawet okłamał jego narzeczoną w sprawie okoliczności jego śmierci. Powodem przejścia Kurtza na stronę zła jest jego słaby charakter, chęć zdobywania bogactw bez względu na ponoszone straty tj. „nic go na świecie nie powstrzyma od zabicia, kogo mu się żywnie podoba”. Biały Europejczyk to człowiek chciwy i mający w sobie pustkę uczuciową, moralną i duchową. Z wykształconego i ambitnego człowieka stał się nadczłowiekiem, a w efekcie wyładowywuje się na Murzynach. Podsumowując „ten człowiek tkwił w nieprzeniknionej ciemności”, której istotę zrozumiał w dniu swojej śmierci.

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne